Lif kaynağı besinler sağlığımız için çok önemlidir. Besin lifi temel olarak suda çözünebilir lif (hidrofilik) ve suda çözünemez lif olarak ikiye ayrılır. Çözünebilir lifleri genel olarak ishal durumunda çözünemez lifleri ise daha çok kabızlık beslenmesinde kullanırız.
Aslında besinlerde genel olarak bu iki lif çeşidi bir arada bulunur. Ancak bir çeşidi daha çok ya da daha az içermesine bağlı olarak besinleri ayırabiliriz.
Bu lifler suda çözünebilirler. Yani suyu çekerler, bağırsağın içinde lapamsı bir hale gelirler. Doygunluk verir.
Daha çok ishal tedavisinde kullanılır. (Bristol gaita skalasında tip 6-7’lerde ise)
Çözünebilir liflerin bağırsakta çalışabilmesi için mutlaka yeterli su içilmelidir. Su içilmezse bu lif vücudumuzda bir işe yaramaz.
Çözünür lifler, özellikle meme ve kolon kanserinden korur. Kolesterol dengelemede önemli çünkü fazla yağın bağırsaktan emilimini engeller. Ayrıca kalp hastalığı riskini düşürür. Kan şekerini dengelemede önemli çünkü glikozun kana hızlı karışmasının önüne geçer.
Çözünemez lifler ise suda çözünmeden parça halinde atılmaya giderler.
Daha çok kabızlık tedavisinde kullanılır. (Bristol gaita skalasında tip 1-2’lerde ise) Dışkıya kıvam kazandırır, hacmini artırır.
Birden fazla hastalık durumu varsa (geçirgen bağırsak, İBS -İrritable Bağırsak Sendromu- gibi) bir lif grubuna kaymak yerine dengeli gitmek gerekir. Hangi lifin kullanılabileceği tamamen kişiye göre ayarlanır.
Örneğin çözünebilir lifler, bağırsakta fermente olduğundan, geçirgen bağırsağın geçirgenliğini artırır. SİBO’yu artırır. Bu kişiye iyi gelmez. Çözünmez liflere yer vermek gerekir. Hatta şiddetli durumlarda SİBO ve İBS’de lifi oldukça düşürmek gerekebilir. Yani tamamen kişinin durumunu değerlendirip beslenmeyi programlamak gerekir.
Özel bir durum yoksa eğer lif kaynaklarını dengeli tüketmek lazım. Çünkü iki life de ihtiyacımız var. Sağlıklı bir kişinin günde ortalama 25-30 gram besin lifi alması istenir. Bu miktar kişinin o anki sağlık durumuna ve beslenme şekline göre değişiklik gösterebilmektedir.
En yüksek doygunluk veren besinler lifli besinlerdir. Dengeli tüketilmek kaydıyla lifli öğünler her zaman daha çok tokluk verir.
Kaynak: Melek Vuslat Özdoğan
Diyetisyen Fazile Yılmaz
İstanbul doğumlu olan Fazile Yılmaz, ortaokul yıllarından beri hayali olan diyetisyenlik mesleği için 2010-2014 yıllarında İstanbul Medipol Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünü bitirmiş, Diyetisyen unvanı alarak mezun olmuştur.
