Aynı miktarı şekere göre daha az kalori içeren maddelere tatlandırıcı denir. Özellikle şekerin kısıtlanması gerektiği diyabet hastalığı için üretilen tatlandırıcılar günümüzde kilo verme için fazla kalori alımını önlemek adına da kullanılmaktadır. Sofra şekerinden (sakkaroz, sükroz) kat kat fazla şeker tadı verdiklerinden az miktarda kullanılabilirler.
Besinlerde kullanılan tatlandırıcı nedir diye sorarsanız;
Sukroz, glikoz, fruktoz, mısır şurubu, maltoz, maltodekstrin, dekstroz, bal, sorbitol, mannitol, ksilitol, maltitol, eritritol, laktitol, isomalt enerji içeriği olan tatlandırıcılardır.
Sakarin, aspartam, asesulfam-K (asesulfam potasyum), siklamat, alitam, sukraloz ise enerji içeriği olmayan tatlandırıcılardır.
Tatlandırıcı Kullanmak Sağlıklı Mı?
Günlük hayatta tatlandırıcı kullanma alışkanlığı edinilecekse enerji içeriği olamayan ve DOĞAL TATLANDIRICILAR tercih edilmelidir. Bunun için stevia, splenda, fibrelle gibi tatlandırıcılar önerilir. Ama FDA (Food and Drug Administration, Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi) onayı bulunan sakkarin, aspartam, asesulfam-K, sukraloz güvenli dozu aşılmadığı sürece sağlığa zararlı değildir.
Stevia Nedir
Yüzyıllar öncesinden beri tatlandırıcı, gıda katkı maddesi ve tedavi edici kullanılan stevia, Stevia isimli bir bitkiden üretilmektedir. İçerdiği Steviosid maddesi normal şekere göre 250-300 kat daha şekerli algılamayı sağlamaktadır. Son senelerde de ülkemizde kullanıma sunulmuştur. Kalorisiz olması, bol lif içermesi, kan şekerini etkilememesi ve uygun fiyatlı olması en büyük tercih sebepleridir. Isıya dayanıklı olması içeceklerden tatlılara kadar her yemekte kullanımı sağlar.
Kimler Tatlandırıcı Kullanmamalı?
2 yaşından küçüklerin ve MS hastalarının tatlandırıcı kullanmaması önerilir. Gebe ve emziren anneler, çocuklar, kronik hastalığı ve genetik hastalığı olanların uygun tatlandırıcı kullanımı için mutlaka hekime danışması gerekir.
Ne Yapmalı?
Günlük kullanımı dozu abartılmadığı sürece tatlandırıcı kullanımının sağlık açısından zararlı olmadığı ispatlanmış olsa da bir grup araştırmacı tatlandırıcı konusunda temkinli davranmaktadır. En güzeli her şeyde olduğu gibi tatlandırıcıda da dozu abartmadan kullanmak; sukraloz, stevia gibi doğal olanları tercih etmektir.
Ancak litrelerce tatlandırıcı içeren içecekler (diyet içecekler) içip, paketlerce diyet ürünler tüketip, her çay kahveye 2 tabletten daha fazla tatlandırıcı eklenirse en doğal tatlandırıcı bile zarar verir. Miktar kontrolü yapılarak tatlandırıcı kullanılmalı! Kalorisizdir ve doğal üretilmiştir diye sınırsız kullanımı söz konusu değildir.
Ne kadar kendimizi korumaya çalışsak ta katkı maddeleri ve tatlandırıcılar bir şekilde hayatımıza giriyor. Bu nedenle taze meyve, kuru meyve (hurma, incir, üzüm, dut, yaban mersini kayısı, erik), doğal bal, ev yapımı reçel, pekmez gibi doğal şekerlerin kullanımı tercih edilmeli. Ayrıca Hindistan cevizi çiçeğinin öz suyundan, suyun buharlaştırılması ile üretilen hindistan cevizi şekeri de bir seçenek olabilir. %50 fruktoz, %50 glikoz olması ile görüntüsü esmer şeker gibidir. Ancak lif içerdiğinden glisemik indeksi (kan şekerini yükseltme hızı) düşüktür.
Tatlı Günlere.. 🙂
Diyetisyen Fazile Yılmaz
İstanbul doğumlu olan Fazile Yılmaz, ortaokul yıllarından beri hayali olan diyetisyenlik mesleği için 2010-2014 yıllarında İstanbul Medipol Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünü bitirmiş, Diyetisyen unvanı alarak mezun olmuştur.
