Kan şekeri, midenin altında bulunan pankreas bezinden salgılanan insülin hormonu ile düzenlenir. Yediğimiz yemekler sindirime uğrar ve bağırsaklardan emilerek kana geçer. Bu durumda kan şekeri artar ve pankreas, insülin hormonu salgılar. İnsülin hormonu, kanda serbest dolaşan şekerin hücrelere girmesini sağlar. İnsülin yoksa ya da etkili şekilde çalışmıyorsa şeker kanda birikir ve zamanla Diyabet (şeker hastalığı) ortaya çıkar.
Özellikle göbek çevresinde (elma tipi) yağlamaya bağlı obezite, insülin hormonun hücrelere ulaşmasını engeller. Zamanla görevini yapamaz hale gelir. Bu duruma İnsülin Direnci adı verilir. Kan şekeri hücrelere giremediği için insülinin olmadığı düşünen vücut, daha fazla insülin salgılanmasını ister. Bir süre sonra çok çalışmaktan yorulan pankreas artık insülin üretimini azaltır ya da sonlandırır. Bu durumda önce Reaktif Hipoglisemi (açlık atakları) ve sonrasında aşikar olarak Diyabet ortaya çıkar.
Besinlerin kan şekerini yükseltme etkisine Glisemik İndeks, bir besinin oluşturduğu insülin ihtiyacına Glisemik Yük denir. Kan şekerini hızlı yükseltme etkisine sahip besinlere Yüksek Glisemik İndeksli Besinler denir. Glisemik indeksi yüksek olan karbonhidratlar fazla tüketildiğinde insülin hormonu salgısı artar, insülin direnci artar. Kişi açlık atakları ile çok yemeye başlar, kilo alır. Kısır döngü içine girer.
Kanda miktarı fazla olan insülin depolanan yağların yakılmasına engel olur. İnsülin direnci olan kişiler glisemik indeksi düşük olan besinlere ağırlık vermelidir. Bu durumda salgılanan insülin miktarı azalır, depolanan yağlar çözünmeye başlar. Uygun bir diyet ve spor programı ile kişi kilo verdikçe iştahı düzene girer, insülin direnci kırılır.
Şeker hastalığına yatkın olan bireyler düşük glisemik indeksli, bol posalı, kalorisi kişiye uygun bir beslenme planı yanında spora sürekli devam etmelidir. Bu alışkanlıkları yaşam tarzı haline getirmelidir. Sağlık durumu iyileşince eski beslenme alışkanlıklarına dönülürse bireyin sağlık durumu da kilosu da eski haline dönecektir.
Diyetisyen Fazile Yılmaz
İstanbul doğumlu olan Fazile Yılmaz, ortaokul yıllarından beri hayali olan diyetisyenlik mesleği için 2010-2014 yıllarında İstanbul Medipol Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünü bitirmiş, Diyetisyen unvanı alarak mezun olmuştur.